Η Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων της ΕΕ (EFSA) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις ουσίες που προκαλούν καρκίνο στα τρόφιμα

Μια νέα γνωμοδότηση του οργανισμού της ΕΕ για την ασφάλεια των τροφίμων (EFSA) διαπίστωσε ότι 10 ουσίες νιτροζαμίνης, που βρίσκονται σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, είναι καρκινογόνες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα σημερινά επίπεδα έκθεσης αποτελούν «ανησυχία για την υγεία» για όλες τις ηλικίες.

Η αξιολόγηση, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη (28 Μαρτίου), επικεντρώνεται στον κίνδυνο για τη δημόσια υγεία που σχετίζεται με την παρουσία των λεγόμενων «νιτροζαμινών» στα τρόφιμα.

Αυτές οι χημικές ενώσεις σχηματίζονται στα τρόφιμα κατά την προετοιμασία και την επεξεργασία τους και μπορούν να βρεθούν σε μια σειρά από τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αλλαντικών, των επεξεργασμένων ψαριών και της μπύρας, καθώς και των γαλακτοκομικών προϊόντων, της σάλτσας σόγιας και των ζυμωμένων, παστών και καρυκευμένων τροφίμων.

Ωστόσο, η σημαντικότερη ομάδα τροφίμων που συμβάλλει στην έκθεση στις νιτροζαμίνες είναι το κρέας και τα προϊόντα κρέατος.

Η νέα αξιολόγηση, η οποία διενεργήθηκε κατ’ εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 10 νιτροζαμίνες που βρίσκονται στα τρόφιμα είναι καρκινογόνες, δηλαδή προκαλούν καρκίνο, και γενοτοξικές, δηλαδή μπορούν να βλάψουν το DNA.

«Για να διασφαλίσουμε υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών, δημιουργήσαμε ένα σενάριο χειρότερης περίπτωσης για την αξιολόγηση του κινδύνου», εξήγησε σε δήλωσή του ο Dieter Schrenk, πρόεδρος της ομάδας της EFSA για τις μολυσματικές ουσίες στην τροφική αλυσίδα.

Ως εκ τούτου, όλες οι νιτροζαμίνες που βρέθηκαν στα τρόφιμα θεωρήθηκε ότι έχουν «την ίδια δυνατότητα να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο με την πιο επιβλαβή νιτροζαμίνη, αν και αυτό είναι απίθανο», πρόσθεσε.

Τα συμπεράσματα εξήχθησαν αφού μελέτες σε ζώα διαπίστωσαν ότι η εμφάνιση όγκων στο συκώτι των τρωκτικών ήταν η «πιο κρίσιμη επίπτωση στην υγεία», πρόσθεσε.

Οι ειδικοί διαφωνούν για το «πιθανώς καρκινογόνο» επεξεργασμένο κρέας.

Ο ΠΟΥ θεωρεί πλέον ότι η κατανάλωση επεξεργασμένου και κόκκινου κρέατος είναι εξίσου επικίνδυνη με το κάπνισμα ή την κατανάλωση αλκοόλ.

Ο οργανισμός της ΕΕ πραγματοποίησε την αξιολόγησή του αξιολογώντας τις πιθανές βλάβες που προκαλούν οι νιτροζαμίνες σε ανθρώπους και ζώα και εκτιμώντας την έκθεση των καταναλωτών.

Ζητήθηκε επίσης η γνώμη εξωτερικών φορέων σχετικά με το σχέδιο γνωμοδότησής του και τα «πολυάριθμα» σχόλια που ελήφθησαν ελήφθησαν υπόψη κατά την οριστικοποίησή του, σύμφωνα με ανακοίνωση του οργανισμού.

Βάσει των συμπερασμάτων, για όλες τις ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού της ΕΕ, «το επίπεδο έκθεσης σε νιτροζαμίνες στα τρόφιμα προκαλεί ανησυχία για την υγεία».

Ωστόσο, η αξιολόγηση τόνισε ότι υπάρχουν κενά γνώσης σχετικά με την παρουσία νιτροζαμινών σε συγκεκριμένες κατηγορίες τροφίμων και ότι υπάρχει έλλειψη δεδομένων για ορισμένες σημαντικές κατηγορίες τροφίμων.

Η γνωμοδότηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εξισορρόπηση της διατροφής με μια ευρύτερη ποικιλία τροφίμων θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό βήμα για να βοηθηθούν οι καταναλωτές να μειώσουν την πρόσληψη νιτροζαμινών.

Η γνώμη της EFSA θα κοινοποιηθεί τώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα συζητήσει με τις εθνικές αρχές ποια μέτρα διαχείρισης του κινδύνου είναι απαραίτητα.

Η γνωμοδότηση έρχεται την ώρα που η συζήτηση σχετικά με τη χρήση νιτρικών και νιτρωδών – που χρησιμοποιούνται συνήθως ως συντηρητικά για την ωρίμανση κρέατος και άλλων ευπαθών προϊόντων – αναθερμαίνεται.

Για παράδειγμα, στις 27 Μαρτίου, ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας Marc Fesneau παρουσίασε ένα σχέδιο δράσης για τη μείωση της χρήσης αυτών των συντηρητικών στα αλλαντικά.

«Μεταξύ του 2023 και του 2024, η μέγιστη περιεκτικότητα σε νιτρώδη σε διάφορα προϊόντα αλλαντικών μαζικής παραγωγής (μαγειρεμένα ζαμπόν, λαρδόνια, φρέσκα λουκάνικα, ξηρά λουκάνικα κ.λπ.) θα μειωθεί σημαντικά», αναφέρεται σε ανακοίνωση του γαλλικού υπουργείου Γεωργίας, προσθέτοντας ότι «τίθενται επίσης πιο μακροπρόθεσμες προθεσμίες».

«Το θέμα των νιτρωδών είναι απολύτως καίριο, διότι επηρεάζει τη διατροφή των πολιτών, αλλά και ευρύτερα την κοινωνική απαίτηση για ποιοτικά τρόφιμα», ανέφερε ο Fesneau στην ανακοίνωσή του.