ΟΟΣΑ: Οι γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ δεν επικεντρώθηκαν αρκετά στους πράσινους στόχους, την καινοτομία

Ενώ οι γεωργικές δαπάνες της ΕΕ για τη δράση για το κλίμα είναι υψηλές, αυτό δεν έχει επιφέρει μειώσεις των εκπομπών, λέει μια νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Η έκθεση ζητά επίσης τη βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της καινοτομίας.

«Παρά το μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ που προορίζεται για τη δράση για το κλίμα, το τρέχον πρόγραμμα ΚΑΠ [Κοινής Αγροτικής Πολιτικής] δεν έχει δει σημαντικές μειώσεις στις γεωργικές εκπομπές της ΕΕ την τελευταία δεκαετία», σημειώνει η εφημερίδα σχετικά με το πρόγραμμα επιδοτήσεων της γεωργίας της ΕΕ. 

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι οι κλιματικές δαπάνες της ΚΑΠ δεν συνδέονται με σαφείς στόχους μείωσης.

Προκειμένου ο τομέας να συμβάλει στους στόχους που κατοχυρώνονται στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για το κλίμα «Fit for 55», τέτοια κονδύλια θα πρέπει «να συνδέονται με τους στόχους μείωσης των γεωργικών εκπομπών σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο», συνιστά η έκθεση.

«Για μένα, το θεμελιώδες ζήτημα παραμένει ότι αυτό που κάναμε στην Ευρώπη ήταν ότι προσφέραμε εθελοντικά μέτρα [αειφορίας]», δήλωσε ο ομότιμος καθηγητής ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής Άλαν Μάθιους κατά την παρουσίαση της έκθεσης την Πέμπτη (23 Ιουνίου).

«Και στο τέλος της ημέρας, δεν υπάρχει πραγματικά κανένα μήνυμα προς τους αγρότες που λένε: κοιτάξτε, αυτό είναι ένα πραγματικό κόστος για εμάς ως κοινωνία και για τον πλανήτη», πρόσθεσε. 

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, τα εθελοντικά συστήματα παροχής κινήτρων, όπως τα λεγόμενα οικολογικά συστήματα που πρόκειται να τεθούν σε ισχύ στη μεταρρυθμισμένη ΚΑΠ από το 2023, δεν αρκούν και η ΕΕ θα χρειαστεί να τιμολογήσει τις γεωργικές εκπομπές. 

Η έκθεση συγκρίνει επίσης τις γεωργικές πολιτικές 54 χωρών, αποκαλύπτοντας ότι η ΕΕ δεν είναι η μόνη που δεν στοχεύει αποτελεσματικά τη χρηματοδοτική στήριξη του γεωργικού τομέα για δράση για το κλίμα και τη βιωσιμότητα.

«Η δημόσια γεωργική βοήθεια έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, αλλά το ποσοστό της χρηματοδότησης που χρησιμοποιείται για την τόνωση της βιώσιμης αύξησης της παραγωγικότητας έχει μειωθεί», εξήγησε η Μάριον Γιάνσεν, επικεφαλής της Διεύθυνσης Εμπορίου και Γεωργίας του ΟΟΣΑ. «Αυτό δεν είναι καλό σημάδι».

Σύμφωνα με αυτήν, η βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά για να ξεπεραστούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα συστήματα τροφίμων, ενώ ταυτόχρονα να διατηρηθούν οι γεωργικές εκπομπές σε τροχιά επίτευξης των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.

Η άλλη πλευρά των μέτρων επισιτιστικής ασφάλειας

Εν τω μεταξύ, η έκθεση προειδοποιεί επίσης ότι ορισμένα μέτρα που ελήφθησαν ως απάντηση στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις προκλήσεις που προκύπτουν στον εφοδιασμό τροφίμων θα μπορούσαν να είναι «αντιπαραγωγικά», συμπεριλαμβανομένης της δράσης για το κλίμα.

«Η χαλάρωση των περιβαλλοντικών προτύπων προκειμένου να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή θα μπορούσε να έχει προκυκλικές επιπτώσεις και να αποβεί σε βάρος της βιωσιμότητας», προειδοποιούν οι ερευνητές.

Η Επιτροπή της ΕΕ και πολλά κράτη μέλη είχαν πρόσφατα λάβει μέτρα για να καθυστερήσουν ή να χαλαρώσουν συγκεκριμένους οικολογικούς κανόνες στο πλαίσιο της μεταρρυθμισμένης ΚΓΠ, για παράδειγμα, σε αγρανάπαυση ή αμειψισπορά.

Ταυτόχρονα, η έκθεση προειδοποίησε επίσης για περιορισμούς στις εξαγωγές ενόψει των παγκόσμιων ελλείψεων προσφοράς, καθώς αυτοί «πιέζουν τις τιμές προς τα πάνω και περιορίζουν την προσφορά και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποφεύγονται ή να αφαιρούνται».

Αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν πρόσφατα περιορίσει τις εξαγωγές τροφίμων για να εξασφαλίσουν τον εγχώριο εφοδιασμό, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, η οποία διαθέτει μεγάλα αποθέματα σιταριού, αλλά έχει αντιμετωπίσει σοβαρή ζέστη και ξηρασία.

Απαιτείται καινοτομία για τη διατροφή του αυξανόμενου πληθυσμού

Ένα άλλο θέμα για το οποίο η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ΕΕ πρέπει να κάνει περισσότερα είναι η γεωργική καινοτομία.

Για να θρέψει έναν αυξανόμενο παγκόσμιο πληθυσμό, ο αγροτικός τομέας «θα πρέπει να αυξήσει την παραγωγικότητα και πρέπει να το κάνει με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον», εξήγησε ο Jansen του ΟΟΣΑ.

Στην ΕΕ, ωστόσο, η αύξηση της αγροτικής παραγωγικότητας παραμένει χαμηλή, σύμφωνα με την έκθεση. Ενώ ορισμένα από αυτά μπορούν να αποδοθούν σε περιβαλλοντικούς κανονισμούς που περιορίζουν την ανάπτυξη, «οι κανονισμοί περιορίζουν επίσης τη χρήση ορισμένων γεωργικών καινοτομιών».

Κατά την άποψη του Jansen, η καινοτομία είναι το κλειδί για την αύξηση της παραγωγικότητας. «Πρέπει να διατεθούν περισσότερα χρήματα στην καινοτομία, στην έρευνα και ανάπτυξη, σε δεξιότητες και υποδομές», τόνισε.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen τόνισε πρόσφατα την ανάγκη να χτιστεί ανθεκτικότητα στην παραγωγή τροφίμων μέσω νέων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της γεωργίας ακριβείας και άλλων καινοτομιών, όπως οι νανοτεχνολογίες.