εγγραφείτε: Άρθρα
εύρεση
Διαμόρφωση Κόστους Παραγωγής στα Αγροτικά Εφόδια
Η στρατηγική που πρέπει να επιλεγεί, ώστε να επιτευχθεί η μείωση του κόστους παραγωγής των εφοδίων, είναι μέσω συνεργειών, συλλογικής προσπάθειας και συνεργατικών σχημάτων στον αγροτικό χώρο.
Αυτό προκύπτει από ένα κείμενο-τοποθέτηση του Προέδρου της ΕΑΣ Ιεράπετρας και Εντεταλμένου Περιφερειακού Συμβούλου σε θέματα Πρωτογενή Τομέα στην ΠΕ Λασιθίου κ. Νίκου Δασκαλάκη, στο οποίο ο κ. Δασκαλάκης παραθέτει στοιχεία και προτάσεις για τη μείωση του κόστους των αγροτικών εφοδίων (λιπάσματα, σπόροι, φυτοφάρμακα) στην Ελλάδα.
Δημοσιεύουμε το κείμενο:
1. Εξελίξεις στις εισροές στην ΕΕ-28 και στην Ελλάδα
• Στην Ελλάδα οι εισροές (μ.ο. 2011-2015) ανέρχονται σε 5,3 δις ευρώ, ποσοστό που αποτελεί το 57% της αξίας της γεωργικής παραγωγής στο σύνολό της (συμπεριλαμβάνεται και η κτηνοτροφία).
• Οι τρεις κατηγορίες εφοδίων (λιπάσματα, σπόροι, φυτοφάρμακα) αποτελούν το 2014 στην Ελλάδα το 12% της φυτικής παραγωγής. Στην περιοχή μας λόγω της φύσης των καλλιεργειών (θερμοκηπιακές) το ποσοστό είναι σημαντικά μεγαλύτερο αλλά και των νέων εντομολογικών κινδύνων. Ενδεικτικά, πιπεριά περίπου 2.500 ευρώ/στρέμμα, τομάτα περίπου 3.000€/στρέμμα, η Tuta Absoluta μπορεί να αυξήσει 700 ευρώ/στρέμμα το κόστος, αγγούρι 2.000 ευρώ/στρέμμα.
2. Λιπάσματα
• Το μερίδιο αγοράς των 10 μεγαλύτερων εταιριών στην ΕΕ-27 αυξήθηκε σημαντικά. Από 28,3% το 2009 ανήλθε σε 37,4% το 2012.
• Στην ΕΕ-27 τα πλέον ευρέως χρησιμοποιούμενα είναι τα αζωτούχα λιπάσματα. Στην Ελλάδα η κατηγορία αυτή είναι σημαντική (62%).
• Στην ΕΕ-27 το μερίδιο του κόστους λιπασμάτων στο κόστος των εκμεταλλεύσεων κυμαίνεται ευρύτατα (μ.ο. 2004-2012). Η Ελλάδα παραμένει η τρίτη κατά σειρά χώρα με το μεγαλύτερο κόστος λιπασμάτων (16%), μετά την Ιρλανδία και τη Λιθουανία.
• Η ζήτηση λιπασμάτων είναι θετική σε παγκόσμιο επίπεδο (2016/2017), αλλά στην ΕΕ καταγράφεται κάμψη (το 2015 και το 2016).
• Στην Ελλάδα καταγράφεται (2007-2015) σημαντική πτώση της κατανάλωσης λιπασμάτων (-39%). Λόγω της υπερλίπανσης το προηγούμενο διάστημα και λόγω της κρίσης που έχει οδηγήσει όμως σε υπολίπανση με συνέπειες στην ποσότητα παραγωγής.
• Υπάρχει μία μόνο παραγωγική επιχείρηση (Ελλαγρολίπ ΑΕΒΕ) και οι υπόλοιπες εταιρίες είναι εισαγωγικές. Το μερίδιο αγοράς των 8 μεγαλύτερων εταιριών του κλάδου είναι σημαντικό (79-86%).
• Οι τιμές των λιπασμάτων στη διεθνή αγορά σημειώνουν σημαντική κάμψη στο 1ο τρίμηνο του 2016. Ωστόσο η κάμψη των τιμών στην ΕΕ-28 είναι μικρότερη (συνδέονται κυρίως με το κόστος του φυσικού αερίου, που στην ΕΕ εισάγεται και του οποίου οι τιμές ήταν υπερτριπλάσιες και τώρα υπερδιπλάσιες εκείνων των ΗΠΑ).
• Στην Ελλάδα καταγράφεται σημαντική αύξηση της κατανάλωσης στη θειική αμμωνία, πτώση στη νιτρική και άνοδος στην ουρία. Αύξηση όμως σημειώνεται στα υδατοδιαλυτά λιπάσματα.
• Κύρια δίκτυα διανομής είναι τα γεωπονικά καταστήματα (50%), οι αγροτικοί συνεταιρισμοί (20%) και οι χονδρέμποροι.
• Οι πιστώσεις που παρέχουν οι εταιρείες του κλάδου έχουν περιοριστεί (2-5 μήνες ενώ σημαντικές είναι οι εκπτώσεις στις αγορές τοις μετρητοίς (5-10%).
• Ιδιαίτερα πρέπει να δούμε το Νέο Κανονισμό που προετοιμάζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αξιοποίηση των οργανικών λιπασμάτων.
3. Φυτοπροστατευτικά προϊόντα
• Σημαντική αύξηση σημειώνει η αξία των φυτοφαρμάκων στην ΕΕ-28 (+19,5% την περίοδο 2011-2015). Παραμένει έντονη και συνεχώς αυξανόμενη η συγκέντρωση. Το μερίδιο αγοράς των 7 ισχυρότερων εταιριών από 65% το 2003 ανήλθε σε 88% το 2010.
• Το μερίδιο κόστους φυτοφαρμάκων παρουσιάζει σημαντική διακύμανση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η Ελλάδα αποτελεί τη δεύτερη κατά σειρά χώρα της ΕΕ με το μεγαλύτερο μέσο κόστος φυτοφαρμάκων (13-11%), μετά τη Γαλλία.
• Τα μυκητοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα καλύπτουν αθροιστικά τα 2/3 του όγκου πωλήσεων φυτοφαρμάκων στην ΕΕ. Στην Ελλάδα το μερίδιο αυτό υπερβαίνει το 76%.
• Στην Ελλάδα οι 4 μεγαλύτερες εταιρίες του κλάδου καλύπτουν το 56% της αγοράς που εκτιμάται σε 230 εκατ. ευρώ (2015).
• Το κανονιστικό καθεστώς περιόρισε με έντονο ρυθμό το πλήθος των δραστικών ουσιών που κυκλοφορούν σήμερα. Το σύνολο σχεδόν των προϊόντων παρασκευάζεται από εταιρείες του εξωτερικού (4% μόνο από ελληνικές επιχειρήσεις).
• Οι 10 σημαντικότερες δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, στις 3 βασικές κατηγορίες (μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα) καλύπτουν το 65% της συνολικής αξίας χρήσης τους.
• Μεταξύ των καναλιών διανομής κυριαρχούν τα γεωπονικά καταστήματα.
• Η παράλληλη εισαγωγή φυτοφαρμάκων αντιμετωπίζει δυσκολίες και οι εισαγωγές στην Ελλάδα είναι πολύ μικρές.
• Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης είναι περίπλοκη και καθυστερεί. Η αξιοποίηση ωστόσο λογισμικού, εφαρμογών και έξυπνων διαδραστικών βάσεων μπορεί να θέσει σε θέση ισχύος το νέο συνεργατικό σχήμα.
4. Σπόροι και πολλαπλασιαστικό υλικό
• H αγορά των σπόρων στην ΕΕ εκτιμάται (2012) σε 7 δις ευρώ. Η συγκέντρωση των 8 ισχυρότερων εταιριών στον κλάδο αυξήθηκε κατά 46% (2010-2014).
• Το μερίδιο του μέσου κόστους των σπόρων στο κόστος παραγωγής των γεωργικών εκμεταλλεύσεων διαφοροποιείται μεταξύ των κρατών μελών. Η Ελλάδα με μερίδιο 8% περίπου βρίσκεται στη 10η θέση.
• Η αγορά των σπόρων στην Ελλάδα καταγράφει πτωτική πορεία (αξία 180 εκατ. δολάρια). Το μεγαλύτερο μερίδιο κατέχουν οι σπόροι στα λαχανικά, κηπευτικά, σιτηρά, καλαμπόκι, βαμβάκι κ.α.
• Η παραγωγή στην Ελλάδα είναι περιορισμένη και οι εισαγωγές καλύπτουν το 90% της αξίας, προερχόμενες από την ΕΕ.
• Στην προμήθεια σπόρων στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις ενώ υπάρχουν και 70 ιδιωτικές εταιρίες.
• Τα κανάλια διανομής που κυριαρχούν είναι και πάλι τα γεωπονικά καταστήματα.
5. Στρατηγική εισόδου
• Επικέντρωση εισαγωγής προϊόντων μεγάλης κατανάλωσης (θειική αμμωνία, ουρία κ.α.).
• Κεντρικές συμφωνίες με εταιρείες αγροεφοδίων που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική αγορά καθώς και συνεργασία με συνεταιριστικές επιχειρήσεις του εξωτερικού. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι εισαγωγές γενοσήμων και η παράλληλη εισαγωγή φυτοφαρμάκων.
• Συνεργασία με εταιρείες βαλκανικών χωρών για τη μείωση των τιμών.
• Η χρησιμοποίηση αποθηκευτικών χώρων και η αξιοποίηση συνεργείων (logistics) με τα μέλη του συνεργατικού σχήματος.
Επίλογος
• Στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν 2500 γεωπονικά καταστήματα.Η είσοδος στο χώρο συνεργατικών σχημάτων είναι δυνατόν να επιφέρει μείωση των εισροών στα λιπάσματα από 8,3%-13,5% και στα φυτοφάρμακα και σπόροι από 13%-18,5% κατά το πρώτο στάδιο (2χρονο) και θα επηρεάσει συμπίεση και τα άλλα κανάλια και σε νέα διάρθρωση της αγοράς και στο καθεστώς που επικρατεί με ότι αυτό συνεπάγεται σε μείωση του κόστους παραγωγής, παραγωγική αύξηση και ποιότητα.
• Θεωρείται αναγκαία η συλλογική προσπάθεια σε μία κατακερματισμένη και μη ανταγωνιστική ελληνική γεωργία.
• Οι συνεταιρισμοί μπορούν να ενισχύσουν το ρόλο τους, το κύρος τους και την οικονομική τους κατάσταση εφόσον η παρέμβαση αποδειχθεί επιτυχημένη.
• Οι προτεινόμενες στρατηγικές μπορούν να διαφοροποιηθούν ανάλογα και με τη ανταπόκριση των μελών.
• Η προσπάθεια αυτή έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας εφόσον συνδυαστεί με την ανάπτυξη επιχειρηματικών σχέσεων με εξειδικευμένους φορείς στην παροχή λογισμικού και εφαρμογών.
• Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις του μέλλοντος πρέπει να έχουν συνολική προσέγγιση όχι μόνο με τα αγροτικά εφόδια, αλλά και με την παροχή υπηρεσιών.
Ιεράπετρα, 9-1-2017
Νίκος Δασκαλάκης
Εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος σε θέματα Πρωτογενή Τομέα
στην ΠΕ Λασιθίου
Πρόεδρος ΕΑΣ Ιεράπετρας